Κιρσοί κάτω άκρων στην εγκυμοσύνη
Ο ρόλος των αρτηριών είναι να φέρνουν πλούσιο σε οξυγόνο αίμα από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα και των φλεβών να επιστρέφουν το φτωχό σε οξυγόνο αίμα πίσω στην καρδιά.
Το σώμα έχει δύο ειδών φλέβες στα κάτω άκρα του:
Κιρσοί κάτω άκρων είναι οι διογκωμένες, ψηλαφητές με το χέρι φλέβες που ευρίσκονται κάτω από το δέρμα.
Δημιουργούνται από την εξασθένηση του τοιχώματος και την δυσλειτουργία των φλεβικών βαλβίδων. Οι φλεβικές βαλβίδες είναι μονόδρομες βαλβίδες, οι οποίες φυσιολογικά επιτρέπουν τη ροή του αίματος από τα κάτω άκρα προς την καρδιά.
Όταν δε λειτουργούν σωστά, το αίμα λιμνάζει στις επιφανειακές φλέβες των κάτω άκρων.
Οι ευρυαγγείες είναι διατεταμμένες φλέβες στο δέρμα. Οι ευρυαγγείες, σε αντίθεση με τους κιρσούς, έχουν μικρή διάμετρο και βρίσκονται επιφανειακά στο δέρμα. Οι ευρυαγγείες μπορεί να συνδυάζονται με την παρουσία κιρσών στο πόδι.
Η αύξηση του όγκου του αίματος κατά την εγκυμοσύνη, σε συνδυασμό με την αύξηση των ορμονών που προκαλούν μια «χαλάρωση» στο φλεβικό τοίχωμα, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της διαμέτρου των φλεβών.
Αυτό συχνά προκαλεί την ανεπάρκεια των βαλβίδων με επακόλουθη παλινδρόμηση της ροής του αίματος και επιπλέον αύξηση της διαμέτρου των φλεβών. Με την πρόοδο της εγκυμοσύνης οι φλέβες γίνονται όλο και πιο εύκολα διακριτές στα διάφορα σημεία του σώματος. Σε ορισμένα σημεία, όπως τα πόδια αλλά και την κοιλιά ή τα γεννητικά όργανα, η διάταση των φλεβών μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλη ώστε πλέον να μιλάμε για εμφάνιση κιρσών (μεγάλες διατεταμένες φλέβες που προβάλλουν από την επιφάνεια του δέρματος και έχουν οφιοειδή πορεία) ή εμφάνιση ευρυαγγειών (διατεταμένα αγγεία του δέρματος που έχουν όψη κόκκινων ή μπλε γραμμών).
Ειδικά στο τελευταίο τρίμηνο όπου η μήτρα καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο χώρο μέσα στην πύελο, μπορεί να πιέζει μεγάλα φλεβικά στελέχη ή πλέγματα, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τις φλέβες στα κατώτερα μέρη του σώματος.
Φλεβικές παθήσεις (κιρσοί -ευρειαγγείες) δεν εμφανίζονται σε ολες τις εγκυμοσύνες. Η κληνομικότητα, η παχυσαρκία και η πολυτοκία είναι οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες.
Με την πρόοδο της εγκυμοσύνης και ανάλογα του βαθμού της μεταβολής του σώματος μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα όπως κνησμός, οίδημα, αίσθημα βάρους και εύκολης κούρασης, αίσθημα νυγμών ή και πόνος στα πόδια ειδικά από τις απογευματινές ώρες και μετά.
Φυσιολογικό και αναμενόμενο είναι η εμφάνιση κιρσών και ευρυαγγειών κατά την εγκυμοσύνη να επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία των γυναικών λόγω της άσχημης εικόνας, της ταλαιπωρίας από τα συμπτώματα αλλά και της ανησυχίας που προκαλεί για την έκβαση της εγκυμοσύνης.
Η μόνη περίπτωση που θα πρέπει να ζητηθεί επείγουσα ιατρική συνδρομή είναι η θρόμβωση των κιρσών. Τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας θορυβήσουν είναι όταν ένας κιρσός προκαλεί έντονο πόνο, υπάρχει ερυθρότητα στην περιοχή της θρόμβωσης η οποία είναι θερμή, και ψηλαφητικά η προσβεβλημένη φλέβα είναι σκληρή.
Η ύπαρξη κιρσών και ευρυαγγειών δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου ούτε και την εξέλιξη της εγκυμοσύνης.
Επίσης στις περισσότερες των περιπτώσεων μετά τον τοκετό οι διογκωμένες φλέβες θα υποστραφούν σε μεγάλο βαθμό. Εξαίρεση αποτελούν οι ευρυαγγείες που συνήθως δεν υποστρέφονται ποτέ πλήρως.
Αυτός είναι κι ο κύριος λόγος που η απόφαση για την επεμβατική αντιμετώπιση των κιρσών και των ευρυαγγειών δεν λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά τουλάχιστον έξι μήνες μετά τον τοκετό.
Κιρσούς θα εμφανίσουν όσες γυναίκες θα εμφάνιζαν έτσι και αλλιώς. Στην εγκυμοσύνη επιταχύνεται η διαδικασία.
Η μόνη περίπτωση που αποδεδειγμένα η εγκυμοσύνη προκαλεί κιρσούς αφορά στις πολύτοκες μητέρες. Κι ακόμα, μετά από το δεύτερο τοκετό αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανιστεί ανεπάρκεια σε εσωτερικές φλέβες στο σώμα όπως στη μήτρα ή τις ωοθήκες και να προκληθούν κιρσοί (Σύνδρομο Πυελικής Συμφόρησης). Η περίπτωση αυτή διαφέρει από την κλασική εμφάνιση κιρσών και είναι διαφορετική και η αντιμετώπισή της.
Αντιμετώπιση
Το σώμα έχει δύο ειδών φλέβες στα κάτω άκρα του:
- τις επιφανειακές (επιπολής) φλέβες που βρίσκονται αμέσως κάτω από το δέρμα και τις
- εν τω βάθει που βρίσκονται πιο βαθιά ανάμεσα στους μυς.
Κιρσοί κάτω άκρων είναι οι διογκωμένες, ψηλαφητές με το χέρι φλέβες που ευρίσκονται κάτω από το δέρμα.
Δημιουργούνται από την εξασθένηση του τοιχώματος και την δυσλειτουργία των φλεβικών βαλβίδων. Οι φλεβικές βαλβίδες είναι μονόδρομες βαλβίδες, οι οποίες φυσιολογικά επιτρέπουν τη ροή του αίματος από τα κάτω άκρα προς την καρδιά.
Όταν δε λειτουργούν σωστά, το αίμα λιμνάζει στις επιφανειακές φλέβες των κάτω άκρων.
Οι ευρυαγγείες είναι διατεταμμένες φλέβες στο δέρμα. Οι ευρυαγγείες, σε αντίθεση με τους κιρσούς, έχουν μικρή διάμετρο και βρίσκονται επιφανειακά στο δέρμα. Οι ευρυαγγείες μπορεί να συνδυάζονται με την παρουσία κιρσών στο πόδι.
Η αύξηση του όγκου του αίματος κατά την εγκυμοσύνη, σε συνδυασμό με την αύξηση των ορμονών που προκαλούν μια «χαλάρωση» στο φλεβικό τοίχωμα, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της διαμέτρου των φλεβών.
Αυτό συχνά προκαλεί την ανεπάρκεια των βαλβίδων με επακόλουθη παλινδρόμηση της ροής του αίματος και επιπλέον αύξηση της διαμέτρου των φλεβών. Με την πρόοδο της εγκυμοσύνης οι φλέβες γίνονται όλο και πιο εύκολα διακριτές στα διάφορα σημεία του σώματος. Σε ορισμένα σημεία, όπως τα πόδια αλλά και την κοιλιά ή τα γεννητικά όργανα, η διάταση των φλεβών μπορεί να είναι ιδιαίτερα μεγάλη ώστε πλέον να μιλάμε για εμφάνιση κιρσών (μεγάλες διατεταμένες φλέβες που προβάλλουν από την επιφάνεια του δέρματος και έχουν οφιοειδή πορεία) ή εμφάνιση ευρυαγγειών (διατεταμένα αγγεία του δέρματος που έχουν όψη κόκκινων ή μπλε γραμμών).
Ειδικά στο τελευταίο τρίμηνο όπου η μήτρα καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο χώρο μέσα στην πύελο, μπορεί να πιέζει μεγάλα φλεβικά στελέχη ή πλέγματα, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τις φλέβες στα κατώτερα μέρη του σώματος.
Φλεβικές παθήσεις (κιρσοί -ευρειαγγείες) δεν εμφανίζονται σε ολες τις εγκυμοσύνες. Η κληνομικότητα, η παχυσαρκία και η πολυτοκία είναι οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες.
Με την πρόοδο της εγκυμοσύνης και ανάλογα του βαθμού της μεταβολής του σώματος μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα όπως κνησμός, οίδημα, αίσθημα βάρους και εύκολης κούρασης, αίσθημα νυγμών ή και πόνος στα πόδια ειδικά από τις απογευματινές ώρες και μετά.
Φυσιολογικό και αναμενόμενο είναι η εμφάνιση κιρσών και ευρυαγγειών κατά την εγκυμοσύνη να επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία των γυναικών λόγω της άσχημης εικόνας, της ταλαιπωρίας από τα συμπτώματα αλλά και της ανησυχίας που προκαλεί για την έκβαση της εγκυμοσύνης.
Η μόνη περίπτωση που θα πρέπει να ζητηθεί επείγουσα ιατρική συνδρομή είναι η θρόμβωση των κιρσών. Τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας θορυβήσουν είναι όταν ένας κιρσός προκαλεί έντονο πόνο, υπάρχει ερυθρότητα στην περιοχή της θρόμβωσης η οποία είναι θερμή, και ψηλαφητικά η προσβεβλημένη φλέβα είναι σκληρή.
Η ύπαρξη κιρσών και ευρυαγγειών δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου ούτε και την εξέλιξη της εγκυμοσύνης.
Επίσης στις περισσότερες των περιπτώσεων μετά τον τοκετό οι διογκωμένες φλέβες θα υποστραφούν σε μεγάλο βαθμό. Εξαίρεση αποτελούν οι ευρυαγγείες που συνήθως δεν υποστρέφονται ποτέ πλήρως.
Αυτός είναι κι ο κύριος λόγος που η απόφαση για την επεμβατική αντιμετώπιση των κιρσών και των ευρυαγγειών δεν λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά τουλάχιστον έξι μήνες μετά τον τοκετό.
Κιρσούς θα εμφανίσουν όσες γυναίκες θα εμφάνιζαν έτσι και αλλιώς. Στην εγκυμοσύνη επιταχύνεται η διαδικασία.
Η μόνη περίπτωση που αποδεδειγμένα η εγκυμοσύνη προκαλεί κιρσούς αφορά στις πολύτοκες μητέρες. Κι ακόμα, μετά από το δεύτερο τοκετό αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανιστεί ανεπάρκεια σε εσωτερικές φλέβες στο σώμα όπως στη μήτρα ή τις ωοθήκες και να προκληθούν κιρσοί (Σύνδρομο Πυελικής Συμφόρησης). Η περίπτωση αυτή διαφέρει από την κλασική εμφάνιση κιρσών και είναι διαφορετική και η αντιμετώπισή της.
Αντιμετώπιση
- αύξηση της σωματικής άσκησης (κυρίως βάδισμα και κολύμπι)
- αποφυγή παρατεταμένης ορθοστασίας
- αποφυγή έκθεσης των κάτω άκρων σε υψηλές θερμοκρασίες (ήλιος, καλοριφέρ) και τοποθέτηση του σκέλους σε ανάρροπη θέση
- η χρήση ελαστικών καλτσών διαβαθμισμένης συμπίεσης προσφέρει ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα και προτείνεται σε κάθε περίπτωση