Υπερηχογράφημα μαστών
Υπερηχογράφημα μαστών είναι ακίνδυνη διαγνωστική μέθοδος (δεν υπάρχει κανενός είδους ακτινοβολία), μπορεί να επαναλαμβάνεται όσο συχνά χρειάζεται άφοβα. Είναι ανώδυνη, χαμηλού κόστους, γρήγορη, με άμεσα αποτελέσματα. Δεν απαιτεί προετοιμασία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα σαν μέθοδος πρώτης επιλογής όταν η αυτοψηλάφηση δεν είναι ασφαλής, κυρίως λόγω του μεγέθους των μαστών ή της συνυπάρχουσας ινοκυστικής μαστοπάθειας.
Εκτός από τους συνήθεις προληπτικούς ελέγχους, ο υπέρηχος χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση ψηλαφητικών ευρημάτων καθώς και για τη σήμανση ογκιδίων πριν την χειρουργική τους αφαίρεση. Επίσης το υπερηχογράφημα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στη διερεύνηση μικροαποτιτανώσεων που μπορεί να αποκαλυφθούν από τη μαστογραφία.
Σε όλες τις συμπτωματικές περιπτώσεις άνω των 30 ετών γίνεται συνδυασμός μαστογραφίας και υπερηχομαστογραφίας, ενώ, κάτω των 30 ετών, γίνεται, κατ' αρχήν, υπερηχομαστογραφία και, εφ' όσον δεν καταλήγουμε σε ασφαλές συμπέρασμα, ο έλεγχος συμπληρώνεται με μαστογραφία.
Η συμβολή της υπερηχομαστογραφίας είναι σημαντική
- Στις μη ψηλαφητές μάζες
- Στους πυκνούς μαστούς (με έντονα τα ινοαδενικά στοιχεία) όπου η ανίχνευση του καρκίνου όταν συνδυάζεται και με μαστογραφία αυξάνεται 17%
- Στον καθορισμό σε πολύ μεγάλο βαθμό της φύσης μίας βλάβης έχοντας δυνατότητα διάφοροδιάγνωσης της απλής κύστης από βλάβες συμπαγούς τύπου
Υπερηχογραφικά ευρήματα Καλοήθους βλάβης
Η βλάβη έχει ομαλό περίγραμμα με σχήμα στρογγυλό ή ωοειδές. Είναι καλά περιγεγραμμένη περιβαλλόμενη από λεπτή υπερηχογενή κάψα. Η βλάβη εντός του μαστού έχει μεγαλύτερο πλάτος από βάθος.
Κακοήθους βλάβης
Είναι ακιδωτού σχήματος ή μικρολοβώδης σε ίση, περίπου, συχνότητα ενώ, με χαμηλότερη συχνότητα, παρουσιάζεται ανωμάλου σχήματος ή με βάθος μεγαλύτερο του πλάτους. Είναι σαφώς συχνότερα υποηχογενής και, μερικές φορές, συνοδεύεται από επασβεστώσεις ή πορεκτασία. (Διάταση των μαστικών πόρων).
Υπερηχογράφημα μαστών γίνεται:
- Σε πυκνούς μαστούς
- Όταν ανιχνεύεται ύποπτη μαστογραφικά μάζα μη ψηλαφητή
- Σε ψηλαφητή μάζα και Αναρχία ιστών
- Όταν υπάρχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό
- Σε ηλικίες κάτω των 30 ετών (για προληπτικό έλεγχο)
- Επεμβάσεις
- Για να καθοριστεί εάν ένα εξόγκωμα στο στήθος είναι κύστη (που περιέχει υγρό) ή συμπαγής μάζα. Υγρό αποσύρεται τυπικά από όλες τις κύστες με μία βελόνα και σύριγγα(διαδικασία που ονομάζεται αναρρόφηση). Εάν αφαιρεθεί καθαρό υγρό, και η μάζα εξαφανιστεί πλήρως, τότε δεν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία ή αξιολόγηση.
- Όταν χρειάζεται να γίνει παρακέντηση κάποιας ακτινολογικής ανωμαλίας υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση.
- Για να μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια η τοποθεσία ενός όγκου ο οποίος δεν μπορεί να ψηλαφιστεί για την καθοδήγηση του ιατρού κατά τη διαδικασία της βιοψίας. Ο υπέρηχος χρησιμοποιώντας ηχητικά κύματα που ανακλώνται από τον ιστό του μαστού, χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώνει την σωστή τοποθέτηση της βελόνας κατά τη διάρκεια μιας βιοψίας.
- Το υπερηχογράφημα μαστών χρησιμοποιείται επίσης στην σταδιοποίηση των ασθενών με καρκίνο του μαστού, επιτρέποντάς μας να μετρήσομε με ακρίβεια το μέγεθος του όγκου και να εντοπίζομε επιπρόσθετες εστίες σε περιπτώσεις πολυεστιακής εντόπισης της βλάβης. Διαδοχικές μετρήσεις του όγκου πρίν και μετά από τη χημειοθεραπεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εκτιμήσομε αντικειμενικά την απάντηση του ασθενή στο σχήμα της χημειοθεραπείας.
Ο υπερηχογραφικός έλεγχος ανιχνεύει το 35% των μη ψηλαφητών μαζών.
O μαστογραφικός συν υπερηχογραφικός έλεγχος, ανιχνεύει το 95% των μη ψηλαφητών καρκίνων.
Η μαστογραφική ανίχνευση τού καρκίνου είναι αντιστρόφως ανάλογη της πυκνότητας του μαστού αλλά βελτιώνεται σημαντικά με τη συμβολή της υπερηχογραφίας ακόμη και σε μικρού μεγέθους μάζες.
Για το συνήθη ετήσιο έλεγχο, συνήθως σε ηλικίες κάτω των 30 ετών, χρησιμοποιείται μόνο το υπερηχογράφημα ενώ σε ηλικίες άνω των 30 ετών μπορεί να συμπληρωθεί με άλλες διαγνωστικές μεθόδους και συνήθως με τη μαστογραφία.
Ο ετήσιος απεικονιστικός έλεγχος θα πρέπει να αρχίζει ακόμη νωρίτερα, ακόμα και πριν από την ηλικία των 25 ετών, σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών. Άνω των 35 ετών, η εξέταση εκλογής είναι η μαστογραφία που συνήθως συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα αφού η συμβολή της υπερηχογραφίας είναι σημαντική στους ‘πυκνούς’ μαστούς με έντονα ινοαδενικά στοιχεία. Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων αυξάνει την πιθανότητα για την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού κατά 17%, αφού σε μια ‘ύποπτη’ από τη μαστογραφία βλάβη, το υπερηχογράφημα διακρίνει εύκολα, αν πρόκειται για μια απλή κύστη ή ένα συμπαγές μόρφωμα που χρειάζεται περαιτέρω έλεγχο. Η οδηγούμενη από υπέρηχο βιοψία (FNA) αυτών των βλαβών επιτρέπει την ιστολογική τους διερεύνηση και φυσικά σώζει ζωές. Ακόμα σημαντικότερη είναι η δυνατότητα της ανίχνευσης με τον υπέρηχο, πολύ μικρών, μη ψηλαφητών όγκων στον αδενικό ιστό του μαστού.
Εκτός από τους συνήθεις προληπτικούς ελέγχους, ο υπέρηχος χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση ψηλαφητικών ευρημάτων καθώς και για τη σήμανση ογκιδίων πριν την χειρουργική τους αφαίρεση. Επίσης το υπερηχογράφημα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στη διερεύνηση μικροαποτιτανώσεων που μπορεί να αποκαλυφθούν από τη μαστογραφία.
Σε όλες τις συμπτωματικές περιπτώσεις άνω των 30 ετών γίνεται συνδυασμός μαστογραφίας και υπερηχομαστογραφίας, ενώ, κάτω των 30 ετών, γίνεται, κατ' αρχήν, υπερηχομαστογραφία και, εφ' όσον δεν καταλήγουμε σε ασφαλές συμπέρασμα, ο έλεγχος συμπληρώνεται με μαστογραφία.
Η συμβολή της υπερηχομαστογραφίας είναι σημαντική
- Στις μη ψηλαφητές μάζες
- Στους πυκνούς μαστούς (με έντονα τα ινοαδενικά στοιχεία) όπου η ανίχνευση του καρκίνου όταν συνδυάζεται και με μαστογραφία αυξάνεται 17%
- Στον καθορισμό σε πολύ μεγάλο βαθμό της φύσης μίας βλάβης έχοντας δυνατότητα διάφοροδιάγνωσης της απλής κύστης από βλάβες συμπαγούς τύπου
Υπερηχογραφικά ευρήματα Καλοήθους βλάβης
Η βλάβη έχει ομαλό περίγραμμα με σχήμα στρογγυλό ή ωοειδές. Είναι καλά περιγεγραμμένη περιβαλλόμενη από λεπτή υπερηχογενή κάψα. Η βλάβη εντός του μαστού έχει μεγαλύτερο πλάτος από βάθος.
Κακοήθους βλάβης
Είναι ακιδωτού σχήματος ή μικρολοβώδης σε ίση, περίπου, συχνότητα ενώ, με χαμηλότερη συχνότητα, παρουσιάζεται ανωμάλου σχήματος ή με βάθος μεγαλύτερο του πλάτους. Είναι σαφώς συχνότερα υποηχογενής και, μερικές φορές, συνοδεύεται από επασβεστώσεις ή πορεκτασία. (Διάταση των μαστικών πόρων).
Υπερηχογράφημα μαστών γίνεται:
- Σε πυκνούς μαστούς
- Όταν ανιχνεύεται ύποπτη μαστογραφικά μάζα μη ψηλαφητή
- Σε ψηλαφητή μάζα και Αναρχία ιστών
- Όταν υπάρχει βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό
- Σε ηλικίες κάτω των 30 ετών (για προληπτικό έλεγχο)
- Επεμβάσεις
- Για να καθοριστεί εάν ένα εξόγκωμα στο στήθος είναι κύστη (που περιέχει υγρό) ή συμπαγής μάζα. Υγρό αποσύρεται τυπικά από όλες τις κύστες με μία βελόνα και σύριγγα(διαδικασία που ονομάζεται αναρρόφηση). Εάν αφαιρεθεί καθαρό υγρό, και η μάζα εξαφανιστεί πλήρως, τότε δεν χρειάζεται περαιτέρω θεραπεία ή αξιολόγηση.
- Όταν χρειάζεται να γίνει παρακέντηση κάποιας ακτινολογικής ανωμαλίας υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση.
- Για να μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια η τοποθεσία ενός όγκου ο οποίος δεν μπορεί να ψηλαφιστεί για την καθοδήγηση του ιατρού κατά τη διαδικασία της βιοψίας. Ο υπέρηχος χρησιμοποιώντας ηχητικά κύματα που ανακλώνται από τον ιστό του μαστού, χρησιμοποιείται για να επιβεβαιώνει την σωστή τοποθέτηση της βελόνας κατά τη διάρκεια μιας βιοψίας.
- Το υπερηχογράφημα μαστών χρησιμοποιείται επίσης στην σταδιοποίηση των ασθενών με καρκίνο του μαστού, επιτρέποντάς μας να μετρήσομε με ακρίβεια το μέγεθος του όγκου και να εντοπίζομε επιπρόσθετες εστίες σε περιπτώσεις πολυεστιακής εντόπισης της βλάβης. Διαδοχικές μετρήσεις του όγκου πρίν και μετά από τη χημειοθεραπεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εκτιμήσομε αντικειμενικά την απάντηση του ασθενή στο σχήμα της χημειοθεραπείας.
Ο υπερηχογραφικός έλεγχος ανιχνεύει το 35% των μη ψηλαφητών μαζών.
O μαστογραφικός συν υπερηχογραφικός έλεγχος, ανιχνεύει το 95% των μη ψηλαφητών καρκίνων.
Η μαστογραφική ανίχνευση τού καρκίνου είναι αντιστρόφως ανάλογη της πυκνότητας του μαστού αλλά βελτιώνεται σημαντικά με τη συμβολή της υπερηχογραφίας ακόμη και σε μικρού μεγέθους μάζες.
Για το συνήθη ετήσιο έλεγχο, συνήθως σε ηλικίες κάτω των 30 ετών, χρησιμοποιείται μόνο το υπερηχογράφημα ενώ σε ηλικίες άνω των 30 ετών μπορεί να συμπληρωθεί με άλλες διαγνωστικές μεθόδους και συνήθως με τη μαστογραφία.
Ο ετήσιος απεικονιστικός έλεγχος θα πρέπει να αρχίζει ακόμη νωρίτερα, ακόμα και πριν από την ηλικία των 25 ετών, σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών. Άνω των 35 ετών, η εξέταση εκλογής είναι η μαστογραφία που συνήθως συμπληρώνεται με υπερηχογράφημα αφού η συμβολή της υπερηχογραφίας είναι σημαντική στους ‘πυκνούς’ μαστούς με έντονα ινοαδενικά στοιχεία. Ο συνδυασμός των δύο μεθόδων αυξάνει την πιθανότητα για την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού κατά 17%, αφού σε μια ‘ύποπτη’ από τη μαστογραφία βλάβη, το υπερηχογράφημα διακρίνει εύκολα, αν πρόκειται για μια απλή κύστη ή ένα συμπαγές μόρφωμα που χρειάζεται περαιτέρω έλεγχο. Η οδηγούμενη από υπέρηχο βιοψία (FNA) αυτών των βλαβών επιτρέπει την ιστολογική τους διερεύνηση και φυσικά σώζει ζωές. Ακόμα σημαντικότερη είναι η δυνατότητα της ανίχνευσης με τον υπέρηχο, πολύ μικρών, μη ψηλαφητών όγκων στον αδενικό ιστό του μαστού.
